Bier op jaren

08 dec Bier op jaren

[2008]  Bier heeft de verrassende eigenschap dat je het rustig kunt laten rijpen, net als een mooie fles wijn. Dat geldt overigens niet voor alle bieren. Het overbekende pilsje drink je het liefst zo vers mogelijk; als het even kan zo bij de brouwerij. Maar donkere bieren veranderen door veroudering van karakter en winnen aan complexiteit. De Belgische bierspecialiteit Geuze kan zelfs tientallen jaren oud worden.

Voor de meeste donkere bieren geldt dat je ze makkelijk tot na de houdbaarheidsdatum kunt bewaren. Sterker nog, meestal staat er op het etiket “tenminste houdbaar tot” en dat woord “tenminste”, daar draait het in dit geval om. De bieren zullen tot de houdbaarheidsdatum niet van karakter veranderen, daarna verandert de smaak. Het koolzuur, de belletjes, wordt minder en de bitterheid loopt wat terug. Er voor in de plaats komen rijpe tonen van krenten en chocolade. Sommige zware bieren gaan zelfs een beetje op port lijken. Reken niet meer op een frisse kop schuim bij het inschenken, maar geniet ervan als was het een glas wijn.

Het ouder worden van bier gaat helemaal goed met bieren die nagisten op fles. De gistcellen zorgen voor een langzame smaakverandering van het bier. Aanwezige suikers worden omgezet in alcohol, terwijl er telkens nieuwe smaakstoffen ontstaan. Maar ook bieren die zonder gist zijn afgevuld kunnen een lang en gelukkig leven in een donkere kelder hebben.

Om het de consument niet al te makkelijk te maken brengen veel Nederlandse brouwerijen “Oud Bruin” op de markt: een zoet, donker bier met ongeveer twee procent alcohol. Met oud heeft dat bier niets te maken. De naam verwijst naar een oude traditie van bier maken, als tegenstelling tot de helder blonde bieren. Het moderne Oud Bruin is niet goed te bewaren. Drink het voor de houdbaarheidsdatum, of meng het met een glas pils voor een Limburgse Sjoes.

De zware, donkere bieren uit een Trappistenklooster lenen zich uitstekend voor een paar jaar in een donkere koele kelder. De abdij van Chimay geeft zijn zwaarste bieren zelfs een jaartal mee, waardoor de leeftijd goed te bepalen is. Het is een uitzondering. Meestal moet je de leeftijd gokken op basis van de houdbaarheidsdatum. Een andere biersoort die zich prima leent voor een paar jaartjes rust is bockbier. Amstel zet al een paar jaar enkele vaatjes bockbier van iedere oogst apart om ze een jaar later als “rijpe bock” te kunnen verkopen.

Om te ontdekken hoe lang zo’n bockbier goed blijft en te proeven hoe de smaak in de loop der jaren verandert, kocht ik vorig jaar een doos met zes flessen La Trappe bockbier. Ieder jaar trek ik één fles open en proef hoe de smaak zich ontwikkeld heeft. Zo moet ik over een jaar of vijf een goed beeld krijgen (als ik zo lang van het bier kan afblijven). In het afgelopen jaar is de smaak nog niet echt geëvolueerd. Het bier heeft  een dikke crèmekleurige schuimkraag en een prachtig mahoniehouten kleur. De smaak geeft een spannende combinatie van zoete mout en wat wrangbittere smaken. De nasmaak doet aan zwarte thee en leer denken. Een heerlijk bier voor gure dagen.