Drie Koningen

06 jan Drie Koningen

[2013]  Het is 6 januari, Drie Koningen. De kerstbomen zijn het huis uit en het nieuwe jaar zit stevig in het zadel. De dag inspireert mij om na te denken over drie koningen van het bier. Dat is minder makkelijk dan gedacht. Bier is nu eenmaal niet zo’n hoog adellijke drank.

De eerste koning, die overigens helemaal geen koning is, is nog eenvoudig. Dat kan niemand anders zijn dan Gambrinus, koning der brouwers en bierdrinkers. De naam van deze mythische figuur is een verbastering van Hertog Jan de Eerste van Brabant. Jan I, of Jan Primus in het Latijn werd verbasterd tot Gambrinus. Sindsdien zijn er tientallen cafés, bieren en bierclubs die Hertog Jan, Primus, Gambrinus of Cambrinus heten.  Hertog Jan verdient zijn titel als bierkoning zo’n zevenhonderd jaar geleden, toen hij in een geweldig gevecht bij Woeringen de hertog van Gelre versloeg. Jan wordt de belangrijkste hertog in de regio. Hij viert zijn overwinning eerst met de ridders op de bovenverdieping van het kasteel. Nadat hij deze stijdmakkers allemaal onder tafel gedronken heeft, daalt hij af naar de grote zaal waar de gewone soldaten feest vieren. Hij gaat op een grote ton zitten alsof het zijn paard is en heft het glas tot er niemand meer dorst heeft.

De tweede bierkoning moet Lodewijk I van Beieren zijn. Als hij op 12 oktober 1810 trouwt met Therese van Saxe Hildenburghausen besluit hij een feestje te geven voor de inwoners van München. Het blijk een schot in de roos.  Het Oktoberfest gelden inmiddels als het grootste bierfeest ter wereld. Het grasland waar het feest wordt gegeven heet Theresienwiese, naar de nieuwe koningin, of lokaal gewoon Wies’n. Wel heeft de organisatie in de loop der tijden besloten het feest een paar weken naar voren te schuiven, omdat daarmee de kans op mooi weer groter is. Het resultaat is dat het grootste deel van het Oktoberfest inmiddels in september gevierd wordt. Het geeft bierliefhebbers de mogelijkheid om na een bezoek aan het origineel nog allerlei oktoberfestklonen in de hele wereld te bezoeken.

Wie is de derde koning van het bier? Een goede kandidaat is Karel de Grote, koning der Franken en later keizer van het Heilige Roomse rijk. Hij voert in zijn rijk, dat een groot stuk van Europa omvat, allerlei landbouwkundige vernieuwingen door. Ook laat hij overal kloosters stichten. Hierdoor maakt de kennis van bier brouwen een grote sprong voorwaarts. Het wordt een ambacht, meer dan een huiselijke bezigheid. Toch kies ik als derde koning van het bier voor onze eigen koning Willem I. Karel de Grote heeft al titels genoeg. Als Willem van Oranje tweehonderd jaar geleden de troon bestijgt, voert hij een zekere religieuze vrijheid in . Hierdoor worden in Nederland allerlei kloosters hersticht die onder Napoleon verboden waren. Hierdoor kan ook de bierbrouwende traditie van de Trappisten in de Lage Landen weer opbloeien. Een traditie die nu, tweehonderd jaar later, nog steeds meer dan levend is. Een van die trappistenbrouwerijen heet zelfs De Koningshoeven, naar de landerijen van zijn zoon.