De koninklijke deur van Grolsch

30 nov De koninklijke deur van Grolsch

[2010] Tijdens een bezoek aan Grolsch eerder deze maand viel mij de voordeur van de brouwerij op. Die was knaloranje, met daarop een grote kroon. Met voetbal kon het – gezien de tijd van het jaar – niets van doen hebben. “Grolsch ook de komende 10 jaar Koninklijk!” stond er onder de kroon. Hoezo? dacht ik, is ‘koninklijk’ niet een permanente titel die je houdt, zolang je jezelf koninklijk gedraagt? Moet onze nationale luchtvaarttrots KLM iedere tien jaar vrezen dat er alleen LM overblijft? Wat zijn de eisen eigenlijk als je koninklijk wilt zijn?

Toen Brand in 1989 werd overgenomen door Heineken moesten de Limburgers hun Koninklijke kroon inleveren. Grolsch werd gekroond tot volgend Koninklijk brouwer. “De Koning is dood, leve de Koning!” heette het vroeger al. Maar toen Grolsch in 2008 werd overgenomen door SABMiller mocht de kroon in Twente blijven. En nog minstens tien jaar, begrijp ik van die deur. Hetzelfde gebeurde toen KLM werd opgeslokt door Air France. Blijkbaar is zelfstandigheid toch geen voorwaarde voor het koninklijk predicaat. Maar wat dan wel?

De site van het Koninklijk Huis legt uit dat het predicaat Koninklijk een onderscheiding is ‘die kan worden verleend aan verenigingen, stichtingen, instellingen of grote ondernemingen.’ Alleen de Koningin kan het predicaat toekennen. ‘Het symboliseert het respect, de waardering en het vertrouwen van de Koningin tegenover de begunstigde.’

De belangrijkste verplichting van de onderneming is dat ze ‘alles zal nalaten wat haar reputatie kan schaden.’ Anders bestaat het risico het predicaat kwijt te raken. ‘Bij faillissement of surseance van betaling, wanneer de organisatie in handen overgaat, zij haar zelfstandigheid verliest of de aard van de organisatie verandert, vervalt het recht.’ Dus toch.

Het staat de onderneming natuurlijk vrij om opnieuw te vragen voor het predicaat in aanmerking te komen. En gelukkig is het respect van de Koningin voor de brouwers uit Enschede gebleven, ondanks de nieuwe broodheren.

Per bedrijfstak kan er maar één organisatie ‘koninklijk’ zijn. Anders is het met het predicaat hofleverancier. Daar zijn er meerdere van. Een hofleverancier is wat anders dan een Koninklijke onderneming. ‘Het predicaat Hofleverancier is een onderscheiding die kan worden verleend aan kleine en middelgrote ondernemingen die een zeer belangrijke plaats innemen in hun regio.’ legt de eerder genoemde site van het Koninklijk Huis uit.

Er zijn drie brouwerijen bij Koninklijke beschikking Hofleverancier: Heineken, Alfa en Lindeboom. Het regionale en kleine of middelgrote aspect kan ik aan de eerste brouwer niet ontdekken. Heineken is wereldwijd het meest bekende merk, en de brouwer een van de grootste ter wereld. Bij de twee Limburgse brouwers is het regionale karakter wel direct duidelijk. Nog zoiets aparts: het predicaat Hofleverancier moet je niet al te letterlijk nemen. Het is een blijk van waardering van de Koningin. Het betekent niet dat de onderneming echt bier aan het hof levert. Wie dat doet blijft een goed bewaard geheim.

Overigens is de brouwer uit Neer niet de enige Lindeboom die Hofleverancier is. Bakkerij Lindeboom uit Zwolle is dezelfde eer ten deel gevallen.