Een brouwerij om U tegen te zeggen

18 feb Een brouwerij om U tegen te zeggen

[2020] Ik heb een zwak voor oude brouwerijgebouwen die als industrieel erfgoed een nieuw leven hebben gevonden. Eén van de mooiste voorbeelden is te vinden in het Roerggebied: de Dortmunder U. Het gebouw werd een kleine honderd jaar gelden gebouwd voor de Dortmunder Union Brauerei. Destijds was dit de grootste brouwerij van de stad en daarmee één van de grootste van het heel Duitsland. De uitbreiding van de brouwerij moest op een relatief klein stuk land vlakbij het station gebouwd worden. Vanwege ruimtegebrek werd besloten voor een deel van de gebouwen de hoogte in te gaan. Er was alleen één probleem. De vaste architect van de brouwerij had nog nooit hoogbouw ontworpen. Hij besluit het zekere voor het onzekere te nemen. Hij verdubbelt de hoeveelheid beton die volgens zijn eigen berekeningen nodig is, en voor de veiligheid verdubbelt hij die hoeveelheid nog een keer. Het resultaat is een imposante brouwbunker van zestig meter hoog. Het gebouw wordt de trots van de stad.

Toen Dortmund in de Tweede Wereldoorlog door de geallieerde platgebombardeerd werd, bleef de toren van de brouwerij als een van de weinige gebouwen van de stad staan. Er was zoveel beton gebruikt dat het gebouw alle geweld weerstond. In alle chaos kon de brouwerij al snel weer functioneren.

Vele fusies en overnames later besluit de brouwerij in 1994 zijn iconische locatie te verlaten en elders in de stad haar bier te brouwen. Alle gebouwen worden ontmanteld en gesloopt. Alle gebouwen, behalve de kolos uit 1924. Het slopen van al dat beton zou een ongelooflijk dure grap worden. Zo wordt de brouwtoren alleen gelaten en vervalt langzaam tot een droeve ruïne. Het is een rotte kies in het stadsbeeld van het toch al niet zo fraaie Dortmund.

De kansen keren wanneer de stad in 2010 tot culturele hoofdstad van Europa wordt uitgeroepen. Met een miljoenensubsidie wordt de Dortmunder U omgebouwd tot een creatieve vrijplaats. In de betonnen kroon van het gebouw draagt nu een gigantische lichtshow. De metershoge U op de top van het gebouw is het kenmerk van de stad. Deze U is een hommage aan de Unionbrouwerij die ooit in de kolos haar bier brouwde.

Met Duitse degelijkheid is de U aangepakt. Het terrein om het brouwhuis is tegenwoordig een frisse nieuwe woonwijk. Het gebouw zelf is een tempel van cultuur. Allerlei culturele instellingen vinder er hun thuis. Het gebouw op zich zelf is al van museale kwaliteit in al zijn imponerende grootheid. Het trappenhuis is opengewerkt, zodat je van beneden de hoogte goed kunt voelen. Op verschillende verdiepingen gonst het van de drukte bij tentoonstellingen en culturele instellingen. Boven in het gebouw, waar ooit het bier afkoelde in het koelschip, is nu de ‘kathedraal’ gevestigd: een prachtig bar/restaurant met terras. Vanaf grote hoogte heb je spectaculair uitzicht over de stad.

Zelfs de biercultuur keert langzaam terug. Sinds kort organiseren (thuis)brouwers uit de regio jaarlijks in april een bierfestival aan de voet van de U. Daar kun je met eigen smaakpapillen ontdekken dat Dortmunder als biertype wellicht terugloopt, maar dat daar veel moois voor terugkomt.