Rookbier

01 jul Rookbier

[2008]  Op deze eerste dag van een rookvrije horeca kan ik het niet laten om een verhaal over een bijzondere biersoort te schrijven: rookbier. Rookbier, of Rauchbier, is een verzamelnaam voor bieren met een rokerige smaak. Het bier krijgt die smaak doordat de mout gedroogd wordt boven open vuur van houtsnippers, een soort van brouwersbarbecue eigenlijk. Bij normale bieren gebeurt dat drogen met warme lucht. Het roken van mout boven open vuur is een traditionele methode, die gebruikt werd voordat mouters met luchtpijpen en schoorstenen leerden werken. Het bier in de Middeleeuwen zal ook zeker een rokerige smaak hebben gehad. Met een rookbier reis je terug in de tijd.

Bamberg

De meeste Rauchbieren komen uit de Beierse bierstad Bamberg en omgeving. Het bekendste bier van de stad is Schlenkerla van brouwerij Heller. Het klassieke bier van Schlenkerla is met wat moeite ook in Nederland te krijgen. Het heeft wel een ‘acquired taste’, zoals de Engelsen zo mooi weten te zeggen: je moet het leren drinken. De smaak is uitgesproken rokerig, zoals rookworst of rookvlees dat ook kan zijn. En zelfs als je het bier hebt leren waarderen, is het nog geen doordrinkbier. Het is een bier om één of twee flesjes van te genieten. Naast z’n gewone bier maakt Schlenkerla ook een Duits witbier (Weizen), gemaakt met tarwemout, gerookt boven berkensnippers. De combinatie van het romige Weizenbier met een pittige rooksmaak kan mij minder bekoren. In het seizoen komt er tenslotte een Ur-bock op de markt: de overtreffende trap van rokerig. Zoals zo vaak smaakt het bier het lekkerste in de Stube van de brouwerij zelf. In het geval van Schlenkerla is dat een prachtig oud vakwerkhuis in het centrum van de stad. Onder de donkerbruine balken van het plafond staan lange houten tafels waar stamgasten en toeristen broederlijk naast elkaar van hun halve liters bier genieten. Midden in het café staat een grote groene steenkachel die de ruimte ’s winters op temperatuur houdt. Het bier wordt getapt uit oude houten biervaten die de barman steeds een beetje verder moet kantelen om leeg te kunnen schenken.

Inspiratie

Brouwerij Heller is wel de bekendste, maar niet de enige die in Bamberg Rauchbier op de markt brengt. Van de elf (!) werkende brouwerijen die deze stad telt, heeft ook brouwerij Spezial een rookbier op de kaart staan. En Norbert Fischer uit het naburige dorpje Greuth brengt ook een Rauchbier op de markt. De faam van het bier uit Bamberg heeft ook brouwers aan de andere kant van de wereld geïnspireerd. In Brazilië brouwt Eisenbahn een eigen variant. Een prachtig bier met een subtiele rokerigheid en een lichte toets van koffie en pure chocolade. De Alaskan Brewery uit Juneau brouwt een rookbier op basis van de Engelse biersoort Porter. Voor de rook gebruikt de brouwerij inheemse esdoorn. Smoked Porter is gitzwart met een complexe smaak, die richting leer en tabak gaat. Het bier kan rustig een paar jaar in de kelder rijpen. Het wordt er alleen maar nog mooier van. Het heeft in Amerika een speciale reputatie opgebouwd als een van de mooiste exotische bieren van het land. Jammer genoeg is het in Nederland niet te krijgen. Opvallend is dat het Rauchbier in Nederland en België geen navolgers kent. We zullen het met Duitse import moeten doen.