What’s in a name?

27 okt What’s in a name?

[2006]  Sommige schijnbaar onbelangrijke beslissingen kunnen enorme consequenties hebben. Onlangs boog het Europese Hof van Justitie zich over de gevolgen van een beslissing van een Amerikaanse brouwer, zo’n 130 jaar geleden. In 1876 besloot de Amerikaanse brouwer van Duitse afkomst Adolphus Busch zijn nieuwste bier te noemen naar een klein plaatsje in Bohemen. In die streek was rond 1850 een nieuw soort bier uitgevonden dat stormenderhand de wereld veroverde. Dat bier kennen we nu nog steeds als ons ‘gewone’ pilsje.

Busch besloot een zelfde soort bier te brouwen en noemde het naar het plaatsje Budweis, dat een wereldreis ver van de brouwerij verwijderd lag. De naam Budweiser leek hem bruikbaar omdat het impliciet refereert aan de kwaliteit van Duitse bieren. Bovendien ligt het lekker in de mond. Angst voor verwarring tussen het bier uit Budweis in Europa en Budweiser uit Amerika was er nauwelijks. Je had minstens vier weken nodig om van de Amerikaanse brouwerij naar Budweis te reizen. Weinigen konden vermoeden dat met deze beslissing de kiem werd gelegd voor één van de bekendste conflicten in de wereld van het bier.

Adolphus Busch en zijn nazaten bleken voortreffelijke zakenlui. Budweiser groeide uit tot het bekendste bier van Amerika en daardoor tot het grootste biermerk ter wereld. De achter-achterkleinzoon van Adolphus is de baas van één van de grootste brouwerijconcerns op aarde.

Negentien jaar na de geboorte van het Amerikaanse Budweiser werd in het Europese Budweis een nieuwe brouwerij gesticht. Vanzelfsprekend noemde die brouwerij z’n bier Budweiser, het bier uit Budweis. In 1911 en in 1939 kwamen de Amerikaanse en Europese naamgenoten overeen dat de één de naam Budweiser in Amerika mocht gebruiken, de ander zou dat in Europa doen. Vele jaren bleek dit een werkbare oplossing. Maar de steeds verder gaande globalisering gooit roet in het eten.

Na twee Wereldoorlogen en veertig jaar staat het plaatsje dat vroeger Budweis heette als Ceske Budejovice op de kaart. Het ligt in Tsjechië. De Budvar brouwerij brouwt nog steeds Budweiser, net als Anheuser-Busch in Amerika. Op steeds meer markten komen beide Budweisers elkaar tegen. Dat leidt tot een lange reeks van conflicten. Want twee bieren met dezelfde naam, dat kan niet. In veel markten heet het Amerikaanse bier Budweiser en tooien de Tsjechen zich met een andere naam. Vaak is dat Budvar of Czechvar. In de meeste Europese landen heeft de Tsjechische brouwerij echter de rechten op de naam Budweiser. Vandaar dat je in Nederland en Duitsland het Amerikaanse merk als ‘Bud’ op de schappen ziet staan. Pogingen van het Amerikaanse Budweiser om het Tsjechische Budweiser simpelweg op te kopen, zijn op niets uitgelopen. De Tsjechische regering weigert het staatsbedrijf te verkopen.