Papieren huzarenstukken

20 nov Papieren huzarenstukken

[2025] Dit najaar zijn er twee heel bijzondere Nederlandse bierboeken op de markt gekomen. Opvallend genoeg zijn ze bijna van hetzelfde kloeke formaat, fors groter dan A4. Allebei zijn ze kleurrijk vormgegeven. En allebei zijn ze geschreven door zeer gedreven bierliefhebbers, die uit passie een boek geproduceerd hebben dat geschreven moest worden, niet met hoge verkoopcijfers in gedachten. Je leest eraan af dat de boeken de beide auteurs jarenlang bloed, zweet en tranen hebben gekost. Maar hier houden de overeenkomsten tussen beide boeken wel op. Want de onderwerpen van de boeken zijn totaal verschillend.

Onno Kleefkens schreef met “De kunst van de verleiding” een prachtig overzicht over de manier waarop brouwerijen in de loop der tijd hun bier door middel van reclameaffiches onder de aandacht gebracht hebben. Het boek staat vol met prachtige beelden. In toelichtende hoofdstukken beschrijft Onno de ontwikkeling van reclamecampagnes uit de begintijd tot het eind van de vorige eeuw. Natuurlijk zijn de grote bekende brouwerijen het meest vertegenwoordigd, maar je vindt affiches in van minder bekende merken. Van Exportbrouwerij “De Krans” uit Utrecht had ik zelfs nog nooit gehoord. Natuurlijk is er veel aandacht voor de prachtige affiches van de Phoenixbrouwerij, de brouwerij waarover Onno al eerder een boek schreef. Tekenend voor de gedrevenheid van Onno is dat hij het boek via zijn eigen uitgeverij Phetradico heeft uitgegeven.

Ook Derek Walsh presteerde met zijn Biertypenboek eveneens een huzarenstuk. Wanneer een boek na bijna een kwart eeuw een nieuwe, bewerkte, uitgave beleeft, weet je dat het een klassieker moet zijn. Dat is zeker het geval met het Biertypenboek van Derek Walsh dat Birdy Publishing in september presenteerde. De eerste versie uit 2002 was jarenlang een standaardwerk voor heel veel brouwers en bierliefhebbers. In de afgelopen 23 jaar zijn er biertypen verdwenen, maar vooral heel veel biertypen bijgekomen. Soms is door de bomen het bos niet meer te zien. Dan biedt het Biertypenboek uitkomst. Het boek biedt een duidelijke indeling van bieren in verschillende biertypen, die ingedeeld zijn in vier eenvoudige klassen: licht en donker bier; laag en hoog alcoholpercentage. In totaal komen zo de zeventig bekendste biertypen aan bod. Van ieder biertype geeft Derek zowel een organoleptische beschrijving als een technische beschrijving. Deze zijn aangevuld met een recept om het bier zelf te brouwen, voorbeeldbieren en een bijpassende spijscombinatie. Het is moedig van Derek dat hij heeft aangedurfd om zo’n indeling te maken, want het is een worsteling om in de chaos van brouwerscreativiteit enige lijn aan te brengen. Wanneer is een bier echt een nieuw biertype en wanneer is het niet meer dan het oprekken van een bestaand type? Het zijn moeilijke keuzes, die ongetwijfeld tot discussie zullen leiden. In het boek is nog een vijfde klasse van bieren beschreven. Dat zijn bieren die zo uniek zijn dat ze niet in de eerdergenoemde indeling passen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij traditionele bieren, die slecht houdbaar zijn en daardoor maar in een beperkt gebied verkrijgbaar zijn, denk aan umqombothi of raw ale, maar ook bieren die een dominerend ingrediënt kennen, zoals vruchten of rookmout, maar verder op heel veel verschillende manieren gebrouwen kunnen worden. Ook zijn hier enkele historische biertypen ondergebracht die helaas weinig meer worden gebrouwen.

Kortom, het zijn beide boeken die het lezen (en naslaan) meer dan waard zijn.